Michał Eustachy Brensztejn (1874-1938)

brensteinasmykolas

Gimė1874 m. Telšiuose, mirė 1938 m. Vilniuje, palaidotas Bernardinų kapinėse.

Mokėsi Telšių, vėliau – Vilniaus gimnazijose.

Nuo vaikystės buvo silpnos sveikatos (sirgo džiova), todėl turėjo nutraukti vidurinį mokslą.

Nuo 1893 m. bendradarbiavo Vilniaus ir Krokuvos spaudoje.

Nuo 1910 m. dirbo laikraščio „Goniec Wileński“ redakcijoje, vėliau, iki 1915 m. – „Kurier Litewski“.

1916–1919 m. Lenkų draugijos visuomenės darbui remti (Towarzystwo popierania pracy spolnecznej) Statistikos skyriaus vedėjas.

1919–1938 m. Vilniaus universiteto bibliotekos bibliotekininkas.

1925–1938 m. Rankraščių, raižinių ir natų skyriaus ir Vilniaus mokslo bičiulių draugijos muziejaus vedėjas, prie muziejaus įsteigė Etnografijos skyrių.

Nuo 1893 m. Sankt Peterburgo, Krokuvos, Varšuvos laikraščiuose paskelbė apie 300 mokslinių straipsnių apie Lietuvos kultūrą, istoriją, bibliotekininkystę ir bibliografiją. Žemaitijoje savo surinktos kolekcijos – archeologijos, etnografijos, istorijos rinkinius atidavė Vilniaus mokslo bičiulių draugijos muziejui, kitą dalį (tautiniai drabužiai ir raižiniai) – Varšuvos etnografijos muziejui, Viekšnių valsčiuje surinktą moteriškų drabužių kolekciją – Krokuvos muziejui. Parengė knygą apie Lietuvos mokslo, švietimo, meno ir kt. draugijas (1914 m.).

Vienas pirmųjų archeologijos mokslo istorikų, nors rašė daugiau apie kultūros (literatūros) istoriją.

Tyrinėjimai

Kasinėjimai nežymūs, trumpą laiką domėjosi Telšių apylinkių senaisiais paminklais, truputį bandė juos kasinėti.

Kasinėjo Juodsodės (Telšių r.) kapinyną, Patumšalių (Telšių r.), Gerulių (Telšių r.) senkapius.

Publikacijos

1. BrensztejnM. Cmentarzyska „Gargżdi kalns“ i „Szyluks“ we wsi Judsodzie w powiecie i parafii Telszewskiej na Żmujdzi // Materiały antropologiczno-archeologiczne i etnograficzne (Kraków). – 1901, t. 5, p. 31-35.

2. Brensztejn M. Cmentarzysko Potumszelu-Kapaj u pow. Telszewskim, par. Łuknickiej na Żmudzi, zbadane w kwietniu 1896 // Wiadomości Numizmatyczno-archeologiczne (Kraków). – 1896, Nr. 4, p.157-160; Atsp.: 1897. – 8 p.

3. Brensztejn M. Foulles executées a Rajnie, ferme du district Telsze, en Samogitie // Bulletin de l’Academie Scientes de Cracowie. – 1899, Nr. 1, p. 5-7.

4. Brensztejn M. Góra Dżugasa // Kronika rodzinna (Warszawa). – 1901, Nr. 12.

5. Brensztejn M. IX zjazd archeologiczny w Wilnie // Wiadomości Numizmaticzno-archeologiczne (Kraków). – 1893, Nr. 4, p. 126-128.

6. Brensztejn M. Kilka podań żmujdzkich. Góra Girgżduti, Góra Sprudis, Panukalns // Wisła (Warszawa). –1899, t. 13, p. 348-352.

7. Brensztejn M. Kniaz Danilo Myszeckij / M.Br. // Kurjer Wileński. – 1911, lapkr. 20 (gruod. 4).

8. Brensztejn M. Komunikat odczytany przez kustosza zbiorów Towarzystwa Przyjaciół Nauk … pod czas uroczystego otwarcia Muzeum TPN. 2. III. 1930 // Žródła Mocy (V.). – 1930, sąs. 6, p. 96-106.

9. Brensztejn M. Monety rzymskie na Żmujdzi // Wiadomości Numizmatyczno-archeologiczne (Kraków). – 1897, Nr. 1-2, p. 266-267.

10. Brensztejn M. Muzeum miejskie w Kownie // Kurjer Litewski. – 1907, saus. 24 (vas. 6), p. 2.

11. Brensztejn M. Pogrzeb Kiejstuta. Obrazek obyczajowy z życia starożytnej Litwy // Przegląd Zakopański. – 1900, bal. 12 (Nr.15).

12. Brensztejn M. Rzadki róg // Wędrowiec (Warszawa). – 1896, Nr. 28.

13. Brensztejn M. S.p. Roman Szwojnicki // Kurjer Litewski. – 1915, saus. 8 (21).

14. Brensztejn M. Ś.p.ks. kanonik Jan Kociełło // Kurjer Litewski. – 1908, geg. 21 (birž. 3).

15. Brensztejn M. Skarb bronzowy, znaleziony we wsi Syrajcie w powiecie i parafii Telszewskiej na Żmujdzi // Materiały antropologiczno – archeologiczne i etnograficzne (Kraków). – 1903, t. 6, p. 44-50.

16. Brensztejn M. Tadeusz Dowgird (Wspomnienie posmiertne) // Wiadomości Archeologiczne (Warszawa). – 1922, t. 7, p. 148-154. – Liet.: Tadas Daugirdas // Lietuva. – 1924, rugs. 9, p. 2-5.

17. Brensztejn M. Telsze // Kurjer Litewski. – 1908, rugpj. 6 (19).

18. Brensztejn M. W Tow. Przyjaciół Nauk // Kurjer Litewski. – 1914, geg. 18 (31).

19. Brensztejn M. Wandalin Szukiewicz // Kujer Litewski. – 1914, saus. 1 (14), p. 2.

20. Brensztejn M. Wandalin Szukiewicz // Ziemia (Warszawa). – 1914, Nr. 15, p. 225-226.

21. Brensztejn M. Wykopalisho monet w pow. Święciańskim / M.E.B. //Wiadomości Numizmatyczno-archeologiczne (Kraków). – 1896, Nr. 1, p. 36.

22. Brensztejn M. Wykopaliska na folwarku „Rajnie“ w pow. Telszewskim na Żmujdzi // Materiały antropologiszno-archeologiczne i etnograficzne (Kraków). – 1898, t. 3, p. 38-40.

23. Brensztejn M. Wykopalisko w Strumilce, gub. Kowienskiej / M.E.B. // Wiadomości Numizmatyczno-archeologiczne (Kraków). – 1895, Nr. 1, p. 288.

24. Brensztejn M. Z pow. Telszewskiego // Kurjer Litewski. – 1908, birž. 20 (liep. 3).

25. Brensztejn M. Z wycieczki letnej w Jeziorosie // Kurjer Litewski. – 1907, rugs. 2 (15); rugs. 4 (17).

26. Brensztejn M. Zamek w Płotelach // Kurjer Litewski. – 1906, geg. 5 (18).

27. Brensztejn M. Zamki na Litwie: I. Lidzki; II. Ritterswerder w Kownie; III. Zamek w Krewie // Naokoło świata (Warszawa). – 1903, Nr. 43, 47, 51.

28. Brensztejn M. Zbiory i opisy kurhanów // Wiadomości Numizmatyczno-archeologiczne (Krakow). – 1894, Nr. 1-2, p. 181.

29. Brensztejn M. Zbiory prywatne w gubernji Kowieńskiej // Kurjer Litewski. – 1906, spal. 13 (26); spal. 14 (27).

30. Brensztejn M. Zbiory ś.p. Antoniego Zaborskiego w Poszuszwiu // Kurjer Litewski. – 1907, geg. 11 (24).

31. Brenšteinas (Brensztejn) // Bibliografijos žinios. – 1938, Nr. 3, p. 110-111.

32. Brenšteinas M. Tadas Daugirdas // Lietuva. – 1924, rugs. 9, p. 2-5. Versta iš “Wiadomości Archeologiczne”, – t. 7 (1922).

33. Brensztejn M. Góra Dżugasa // Wiadomości Numizmatyczno-archeologiczne (Kraków). – 1895, Nr. 1, p. 286-287.