Wandalin Szukiewicz (1852-1919)

sukeviciusvandalinas

Gimė 1852 m. spalio mėn. 10 d. Nočioje (Rodūnės r.), Baltarusijoje, mirė 1919 m. gruodžio mėn. 1 d., palaidotas Nočios kapinėse, šeimos koplyčioje (Rodūnės r.), Baltarusijoje.

Mokėsi namuose, vėliau Vilniuje studijavo gamtos mokslus pas profesorių Juozapą Jundzilą.

1869-1871 m. gyveno Varšuvoje, 1871 m. grįžo į Nočią, kur praleido didžiąją gyvenimo dalį ūkininkaudamas ir rinkdamas senienas.

1893 m. dalyvavo IX archeologų suvažiavime Vilniuje, kur buvo eksponuojama dalis jo rinkinio.

Nuo 1899 m. kurį laiką gyveno Vilniuje, tais pačiais metais suorganizavo nelegalų “Senienų ir kraštotyros mėgėjų ratelį”, veikusį iki 1907 m., buvo jo pirmininku.

Vilniaus archeologijos komisijos steigėjas ir narys.

1901 m. buvo išrinktas Lenkijos mokslų akademijos Krokuvoje nariu korespondentu.

Vienas pirmųjų pradėjo tyrinėti akmens amžiaus smėlines gyvenvietes pietinėje Lietuvos dalyje (iš viso atrado apie 100 tokių gyvenviečių) ir skelbti duomenis apie jas.

Ypač daug dėmesio jis skyrė titnaginiams dirbiniams, buvo jų surinkęs kelis tūkstančius.

Straipsnyje apie bronzinius dirbinius pirmasis Lietuvoje panaudojo metalų analizę.

Taip pat tyrinėjo ir pilkapius bei senkapius, nagrinėjo etnines problemas, rūpinosi paminklų apsauga, ypač Trakų salos pilies griuvėsiais, paskelbė daugybę publikacijų (šiuo atžvilgiu jis buvo vienas produktyviausių XIX a. pabaigos – XX a. pradžios archeologų).

Stengėsi gerai ištirti pasirinktus paminklus, rezultatus skelbė spaudoje.

Jo surinkta akmens amžiaus dirbinių kolekcija įtikinamai parodė, kad Lietuvoje yra gausus radinių savo tyrinėtojų laukiantis proistorės periodas.

Tyrinėjimai

Kasinėjo Pamusių (Varėnos r.)pilkapyną (1889-1890 ir 1893 m.), Čepeliūnų (Varėnos r.) piliakalnį (1890 m.), Vilkonių (Šalčininkų r.) pilkapyną (1891 ir 1894 m.), Pabarės (Šalčininkų r.) pilkapyną (1892 m.), Bagočių (Varėnos r.) pilkapyną (1893, 1907 ir 1909 m.), Mickonių, Versekos ir Versekėlės (Varėnos r.) pilkapynus (1908-1909 m.).

Publikacijos

1. Szukievicz W. Działy archeologiiprzedhistoricznej oraz etnografii w Muzeum // Rocznik Towarzystwa Przyjaciół Nauk w Wilnie (Wilno). – 1908, t. 2, p. 129-135.

2. Szukiewicz W. Zwaliska zamku w Lidzie // Kurjer Litewski. – 1910, birž. 22 (liep. 5).

3. Szukiewicz W. Wykopaliska w Naczy // Materiały antropologiczno-archeologiczne i etnograficzne (Kraków). – 1914, t, 13, p. 68-75.

4. Szukiewicz W. Antropolog polski // Kurjer Litewski. – 1909, birž. 19 (liep. 2).

5. Szukiewicz W. Cmentarzyska przedhistoryczne w Naczy // Kurjer Wileński. – 1911, rugpj. 14 (27).

6. Szukiewicz W. Cmentarzysko ciałopalne płaskie pod wsią Nacza pow Lidzkim gub. Wileńskiej // Pamiętnik Fizyograficzny (Warszawa). – 1913, t. 21, sk. V, p. 31-38; Atsp.: Warszawa, 1913. – 6 p.

7. Szukiewicz W. Cmentarzysko neolityczne w Lankiszkach pod Naczą w pow. Lidzkim, gub. Wilenska // Pamiętnik Fizyograficzny (Warszawa). – 1916, t. 23, p. 1-12, 2 lent.

8. Szukiewicz W. Cmentarzysko szkieletowe w Lankiszkach pod Naczą w pow. Lidzkim gub. Wileńskiej // Przegląd Archeologiczny (Poznań). – 1920, sąs. 1/2, p. 52-63, 4 lent., žml.

9. Szukiewicz W. Cmentarzysko szkieletowe w Sałapiaciszkach (pow. Lidzki). Część II // Materyaly antropologiczno-archeologiczne i etnograficzne (Kraków). – 1910, t. 11, p. 57-62.

10. Szukiewicz W. Domniemane kurhany litewskie // Rocznik Towarzystwa Przyjaciół Nauk w Wilnie (Wilno). – 1909, t. 3, p. 83-93.

11. Szukiewicz W. Dział archeologii przedhistoricznej w Muzeum Towarzystwa Przyjaciół Nauk w Wilnie // Kurjer Litewski. – 1909, kovo 27 (bal. 9).

12. Szukiewicz W. Dział archeologii przedhistoricznej w Muzeum Towarzystwa Przyjaciół Nauk w Wilnie // Rocznik Towarzystwa Przyjaciół Nauk w Wilnie (Wilno). – 1909, t. 2, p. 129-135.

13. Szukiewicz W. Interesujące wykopalisko // Kurjer Litewski. – 1908, liep. 26 (rugpj. 8).

14. Szukiewicz W. Jeszcze w sprawie Góry Zamkowej // Kurjer Litewski. – 1912, kovo 29 (bal. 12).

15. Szukiewicz W. Kamień z rytym rysunkiem // Światowit (Warszawa). – 1900, t. 2, p. 122-123.

16. Szukiewicz W. Kamienie z wyrytemy znakami // Światowit (Warszawa). – 1900, t. 2, p. 109-110.

17. Szukiewicz W. Kurhan ciałopalny przy wsi Wersoce w powiecie Lidzkim, gub. Wilenskiej // Materyały antropologiczno-archeologiczne i etnograficzne (Kraków). – 1910, t. 11, p. 63-69, lent. 28, 29.

18. Szukiewicz W. Kurhany ciałopalne w Pomusiu (pow. Trocki, gub. Wileńska) // Światowit (Warszawa). – 1900, t. 2, p. 1-16.

19. Szukiewicz W. Kurhany kamienne w pow. Lidzkim, gub. Wileńska // Światowit (Warszawa). – 1899, t. 1, p. 32-38.

20. Szukiewicz W. Kurhany kamienne w pow. Lidzkim, gub. Wileńskiej // Światowit (Warszawa). – 1902, t. 4, p. 40-45.

21. Szukiewicz W. Merecz // Ziemia (Warszawa). – 1912, Nr. 26, p. 423-425.

22. Szukiewicz W. Mylny wniosek // Kurjer Litewski. – 1908, rugs. 7 (20).

23. Szukiewicz W. Muzeum w Wilnie // Kurjer Litewski. – 1906, spal. 3 (16), p. 1.

24. Szukiewicz W. Narzędzia kamienne gładzone w pow. Lidzkim i Trockim (gub. Wileńska) // Światowit (Warszawa). – 1904, t. 5, p. 9-16, 50-58.

25. Szukiewicz W. Nieco z archeologii Litwy // Kurjer Litewski. – 1907, rugs. 1 (14).

26. Szukiewicz W. Niektóre wierzenia, presady i zabobony ludu naszego, legendy i podania // Kwartalnik Litewski (Petersburg). – 1910, t. 2, p. 85-102.

27. Szukiewicz W. Niektóre zabytki przedhistoryczne w powiecie Lidzkim // Księga pamiątkowa na uczczenie setnej rocznicy urodzin Adama Mickiewicza (1798-1898). – Warszawa, 1898. – T. 2, p. 214-228.

28. Szukiewicz W. Opowiadania z czasów najdawniejszych (szkic popularny) // Przyjaciel ludu (Wilno). – 1906, Nr. 36.

29. Szukiewicz W. Polska i Litwa // Kurjer Litewski. – 1907, birž. 3 (16).

30. Szukiewicz W. Poszukiwania archeologiczne w pow. Lidzkim gub. Wileńskiej. Kurhany ciałopalne w Bogatej, Mickańcach i Wersocze // Materialy antropologiczno-archeologiczne i etnograficzne (Kraków). – 1914, t. 13, p. 56-68.

31. Szukiewicz W. Poszukiwania archeologiczne w pow. Lidzkim i Trockim (gub. Wileńska) // Światowit (Warszawa). – 1901, t. 3, p. 3-30.

32. Szukiewicz W. Poszukiwania archeologiczne w powiecie Lidzkim gubernii Wileńskiej (1. Osady przedhistoryczne w okolicy rzeki Uły; 2. Wytlumaczenie mapy archeologicznej; 3. Żarna przedhistoryczne; 4. Cmentarzysko szkieletowe w Sałapiaciszkach) // Materyały antropologiczno-archeologiczne i etnograficzne (Krakow). – 1908, t. 10, p. 25-45, 11-16 lent.

33. Szukiewicz W. Przedmioty bronzowe znalezione nad Niemnem i Mereczanką // Światowit (Warszawa). – 1899, t. 1, p. 71-75.

34. Szukiewicz W. Skład chemiczny bronzów przedhistorycznych znalezionych na Litwie i Rusi Litewskiej // Rocznik Towarzystwa Przyjaciół Nauk w Wilnie, 1911-1914 (Wilno). – 1914, t. 5, p. 28-37.

35. Szukiewicz W. Ślady epoki kamiennej w gub. Wileńskiej // Kwartalnik Litewski (Petersburg). – 1910, t. 1, p. 48-62.

36. Szukiewicz W. Stare Troki // Kurjer Litewski. – 1906, vas. 1 (14), p. 1.

37. Szukiewicz W. Strefy archeologiczne na Litwie // Rocznik Towarzystwa Przyjaciół Nauk w Wilnie (Wilno). – 1918, t. 6, p. 5-16.

38. Szukiewicz W. Szkice z archeologii przedhistoricznej Litwy. – W., 1901. – 40, 5 p.

39. Szukiewicz W. Trepanowane czaszki z cmentarzyska pod Naczą // Ziemia (Warszawa). – 1914, Nr. 19, p. 278-279.

40. Szukiewicz W. W kwestji krajoznawstwa // Kurjer Litewski. – 1907, rugpj. 10 (23).

41. Szukiewicz W. W sprawie naszych zabytków // Kurjer Litewski. – 1909, vas. 6 (19), p. 1-2.

42. Szukiewicz W. W zamku Trockim // Kurjer Litewski. – 1906, vas. 23 (kovo 8), p. 2.

43. Szukiewicz W. Wykopaliska w Lidzkiem powiecie Wileńskiej gub. // Wiek (Warszawa). – 1889, Nr. 269.

44. Szukiewicz W. Wykopaliska w Naczy // Kurjer Litewski. – 1913, rugpj. 3 (16).

45. Szukiewicz W. Wykopaliska w Naczy powiat Lidzki // Ziemia (Warszawa). – 1912, Nr. 49, p. 787-788.

46. Szukiewicz W. Wykopalisko urny z ornamentem swastykowym w Naczy, pow. Lidzkiego gub. Wileńskiej // Materiały antropologiczno – archeologiczne i etnograficzne (Kraków). – 1907, t. 9, p. 137-142; Atsp.: Kraków, 1907. – 6 p.

47. Szukiewicz W. Wykopalisko w Lidzkiem // Tygodnik ilustrowany (Warszawa). – 1885, Nr. 114, p. 143-144.

48. Szukiewicz W. Wykopalisko w Palądze // Kurjer Litewski. – 1908, rugpj. 28 (rugs. 10).

49. Szukiewicz W. Z przeszłości Litwy // Z nad Wilii i Niemna. Pamięci A. Mickiewicza i T. Zana w 50-tą rocznicę ich zgonu. – Wilno, 1906. – p. 82-89.

50. Szukiewicz W. Zamek Trocki // Kalendarz ilustrowany “Kurjera Litewskiego” na rok 1909. – Wilno, 1908. – p. 200-213.

51. Szukiewicz W. Zamek w Lidzie // Ziemia (Warszawa). – 1910, Nr. 30, p. 486.

52. Szukiewicz W. Zamek w Lidzie // Ziemia (Warszawa). – 1911, Nr. 46, p. 748-749.

53. Szukiewicz W. Zamek w Trokach // Kurjer Litewski. – 1906, gruod. 17 (30).

54. Szukiewicz W. Zaniedbadane niwa // Kurjer Litewski. – 1908, liep. 31 (rugpj. 13).